Wanneer steken voetgangers over door rood?

Uit mobiliteitsbrief 159 - Verkeerslichten voor voetgangers en fietsers

Het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) voerde vorig najaar een grootschalig onderzoek uit naar roodlichtnegatie door voetgangers. Het observeerde 69.211 voetgangers aan 80 geselecteerde oversteekplaatsen, verspreid over de 9 meest bevolkte steden van België. Gemiddeld blijkt 21% van de voetgangers over te steken bij rood licht. Dat ligt in de lijn van eerdere kleinschalige steekproeven in binnen- en buitenland.

“De keuze om al dan niet over te steken bij rood licht hangt samen met de specifieke omstandigheden, zoals het verkeersvolume en het aantal voetgangers”, zegt onderzoeker Kevin Diependaele. “Risicoperceptie speelt een belangrijke rol. In de overgrote meerderheid van de observaties leidde de overtreding dan ook niet tot een verkeersonveilige situatie. Toch is frequente negatie van verkeerslichten een probleem, omdat dit het algemene respect voor de wegcode ondergraaft.”

Auditief signaal

02_rood.jpgEen van de opvallendste conclusies uit het onderzoek is wellicht dat de aanwezigheid van een drukknop een negatief effect blijkt te hebben op het respecteren van de lichten. “Drukknoppen worden meestal toegepast op plaatsen waar het voetgangersvolume relatief laag is, om de verkeersstroom niet onnodig te onderbreken. Dat betekent dat voetgangers op die plaatsen louter statistisch gezien meer kans hebben om voor een rood ligt te staan dan wanneer ze bij een oversteekplaats zonder drukknoppen aankomen. Bovendien weet men meestal niet hoe lang men zal moeten wachten nadat op de knop is gedrukt en soms weet men zelfs niet of er al op de knop werd gedrukt door iemand anders. Onderzoek heeft reeds aangetoond dat het verschaffen van duidelijke informatie over wachttijden, bijvoorbeeld door afteldisplays, het respect voor de verkeerslichten in de hand werkt“. Wanneer er auditieve ondersteuning is, heeft dit wel een positief effect en worden er minder overtredingen vastgesteld. Kevin Diependaele: “Dat heeft wellicht te maken met het feit dat auditieve signalen op een directe en constante manier informatie bieden over de lichtfases, terwijl visuele signalen alleen informatie geven als je er ook effectief naar kijkt.”

Het uitgebreide onderzoeksrapport verschijnt binnenkort op de website van het BIVV. Een samenvatting kunt u lezen in het jaarboek Verkeersveiligheid 2015 van de VSV.

Voetgangers steken het meest over door rood:

  • Buiten de spitsuren.
  • Wanneer er maar één rijrichting is.
  • Op rijbanen met één rijstrook per rijrichting en zonder bus- of trambaan.
  • Op afgesleten zebrapaden.
  • Aan verkeerslichten met drukknoppen (visuele en auditieve signalen hebben wel een positief effect).