Mobiliteitsparticipatie in buurten - Good Practices - Kortessem

Projectbeschrijving

Kortessem is een Limburgse plattelandsgemeente. Twee gewestwegen doorkruisen de gemeente. Door die (drukke) wegen wordt een belangrijk deel van de regio Tongeren- Borgloon ontsloten met Midden-Limburg: Hasselt-Tongeren (N 20) en Borgloon-Genk (N 76).

In de omgeving van het centrale kerkplein zijn belangrijke functies geconcentreerd. Nieuwe projecten in het centrum zijn: gemeentehuis (2004), nieuwe woningen, middenstand en minishoppingcentrum (met o.a. Aldi), maar ook sport (sporthal, sportvelden, recreatiegebied) en culturele infrastructuur (nieuwe bibliotheek, CC). Het gemeentelijk en vrij lager onderwijs worden weldra gegroepeerd. De schoolgebouwen van de lagere graad maken plaats voor een nieuwe woonuitbreidingszone (met ondergronds bewonersparkeren) en semipublieke groenvoorzieningen. In het nieuwe schoolgebouw komen 300 leerlingen (van kleuters tot 3de graad lager onderwijs) te zitten. Dit betekent 100 leerlingen extra.

De schoolomgeving genereert nogal wat autoverkeer mede door aanwezigheid van andere functies. Er is parkeerpotentieel genoeg, mits slim gebruik van de ruimte. Er zijn plannen voor een vernieuwde ontsluitingsweg naar de achterzijde van de school. Ook de sportaccommodatie, het gemeentehuis en de nieuwe bibliotheek zijn zo bereikbaar.

De oversteekbaarheid van de gewestweg is een knelpunt. De N76 is een barrière, vooral door de aanwezigheid van veel vrachtverkeer. Voor de school is er één zebrapad met knipperlichtenbeveiliging. De school is ook beveiligd door een variabele zone 30. Op 100 meter van de school zijn er verkeerslichten (aan het kerkplein). Deze zijn echter ‘verrassend’ ingeplant (autoverkeer verwacht zich niet meer aan lichten). Er zijn regelmatig roodrijders. Bovendien is de oversteektijd voor voetgangers en fi etsers vrij kort (12 sec.) De voorgevel van de school (vroeger kloostergebouw) accentueert te weinig de aanwezigheid van een grotere school.

Een onmiddellijke en degelijke aanpak van kindvriendelijke mobiliteitsinitiatieven met duurzame impact voor het hele inbreidingsgebied rond de kerk dringt zich op. Tegelijkertijd is er een kans om met schoolactoren (directie, personeel, ouders, kinderen) en buurt samen te werken en zo te streven naar een groot draagvlak voor de maatregelen

Partners

Er werd gekozen voor een integrale aanpak. Vanuit dat opzicht nodigde men alle belanghebbenden uit: schepenen, ambtenaren, schooldirectie, Vlaams Gewest, oudercomité, verenigde handelaars, omwonenden, ouders van schoolgaande jeugd, lokale politie.

Middelen

Financieel

Voor de medewerking van Mobiel 21 in kader van het pilootproject ‘Geknipt Mobiel’2 werd door het gemeentebestuur een bedrag van € 1.000 voorzien.

Personeelsinzet en betrokkenheid beleid

De mobiliteitsambtenaar zorgde voor de uitwerking van de gemeentelijke taken. Burgemeester en twee andere betrokken schepenen waren steeds present en volgden het participatieproces nauwgezet en met respect voor ieders inbreng. Hun autoriteit werd wederzijds begripsvol gerespecteerd. Zo kenden nieuwe inzichten en oplossingen al vlugger een doorbraak.

Tijd

Volgens het procesverloop werd aan elke fase van het project enkele uren tot soms wel een dag gespendeerd.

Procedure / Aanpak

  • FASE 1: probleemverkenning
    Na een eerste contact met de schepen en de mobiliteitsambtenaar werden documenten, kaarten, fotomateriaal... uitgewisseld om zo een duidelijk beeld van de wijk te krijgen. Mobiel 21 vzw deed een terreinverkenning en verzamelde de bevindingen in een presentatie. Er werd ook een projectnota opgesteld met een concreet werkplan dat de toekomstige werkzaamheden faseert en coördineert. Deze nota werd ter goedkeuring voorgelegd aan het college.
  • FASE 2: startvergadering
    Tijdens deze startvergadering werd een overlegstructuur opgezet. De stuurgroep bestond uit de schepen van mobiliteit en de betrokken ambtenaar, afgevaardigden van de school en het oudercomité en een afgevaardigde van UNIZO. Vanuit deze stuurgroep werden de activiteiten gecoördineerd. Men kwam tot het besluit een brede consultatieronde te doen bij de ouders van de schoolgaande jeugd en de omwonenden. Belangrijke vaststelling tijdens de startvergadering met stakeholders was de vrij snelle en unanieme consensus over probleemstelling en visie op de toekomstige duurzame ontwikkelingen voor het projectgebied. Dit werd beschouwd als belangrijke voorwaarde voor verdere consultatie.
  • FASE 3: consultatie
    Door middel van een vragenlijst werden ouders en omwonenden geconsulteerd. In de vragenlijst werd gepeild naar verplaatsingswijzekeuze, mogelijke knelpunten en mogelijke oplossingen. De bevindingen die na synthese overbleven, werden op een infoavond voorgelegd aan alle geïnteresseerden. Er bleef hier nog ruimte voor reacties en bijsturingen. Ook de deelnemers aan de stuurgroep en hun achterban werden geconsulteerd en gevraagd naar hun ideeën omtrent mogelijke knelpunten en oplossingen.
  • FASE 4: synthese en advies
    De gegevens uit de consultatierondes werden geanalyseerd en gesynthetiseerd in een synthesenota. De nota kan je zien als een actieplan met doelstellingen, acties en maatregelen op korte, middellange en lange termijn. Uit deze nota kwamen 3 grote doelstellingen naar voor: 1 Verfi jning en scheiding vervoersnetwerken. 2 Parkeervisie, inclusief verregaande reorganisatie van het schoolparkeren en installatie van begeleide rij. 3 Aanpassing van de doortocht N76. Voor deze nota en de doelstellingen die erin geformuleerd werden, werd concreet en technisch advies gevraagd aan de lokale politie, de Vlaamse Overheid (Departement Mobiliteit en Openbare Werken) en de handelaars die eventueel in de projectzone zouden komen te liggen.
  • FASE 5: consultatie
    Het actieplan en het ingewonnen advies werden nog een laatste keer voorgelegd aan alle belanghebbenden. Hier was er nog een laatste keer ruimte voor reacties en bijsturingen.

Evaluatie

Bereikte men een kwalitatief resultaat?

De werkgroep bereikte in consensus verschillende oplossingen voor de gestelde problemen. Of deze oplossingen resulteren in kwalitatieve resultaten is voor de werkgroep ook nog een open vraag daar de resultaten pas waarneembaar zijn vanaf 1 september 2007.

Werden de verwachtingen van beleid en deelnemers ingelost?

De procesbegeleiding door Mobiel 21 zorgde ervoor dat het gemeenschappelijke doel steeds voor ogen werd gehouden en dat iedereen zijn inbreng kon doen. Zowel deelnemers als het beleid zagen graag pasklare oplossingen voor het nakende probleem van de samenvoeging van de scholen. Door het proces stapsgewijs te doorlopen werden alle oplossingen bekomen in samenspraak met alle partijen.

Is er sprake van reële beleidsbeïnvloeding?

Bij de start van het project wenste het beleid enkel duurzame en veilige mobiliteitsinitiatieven te bekomen voor het vervoer van kinderen van en naar school. Concrete oplossingen waren er niet. Doorheen het project heeft het beleid steeds op nauwe voet samengewerkt met de verschillende partners en zijn de beslissingen genomen in overleg met een ruimer draagvlak dat gecreëerd werd door Mobiel 21.

Zijn de kosten (middelen)/baten (verruiming draagvlak, responsabilisering van de burger) in evenwicht?

Gedurende het gehele projectverloop werd de belangrijkste doelstelling, namelijk het promoten en verzorgen van het duurzaam verkeer voor de schoolgaande jeugd, nooit uit het oog verloren. Belangrijk is dat alle partners, dus het volledige draagvlak, van het project op dezelfde golfl engte staan en zo kunnen bijdragen tot het slagen van de voorgestelde maatregelen.

Is er in de wijk een blijvende inspraakstructuur ontstaan of werd de procedure getransponeerd naar andere wijken/buurten?

Uit het project is geconcludeerd dat het centrum van Kortessem, inclusief de schoolomgeving, vraagt om grotere structurele aanpassingen die moeten verwezenlijkt worden samen met het Vlaamse Gewest. Het schepencollege heeft de intentie om het volledige centrumgebied te laten herinrichten en zal bij de opmaak van de plannen zeker de ontstane inspraakstructuur opnieuw consulteren.

  • Bron: Mobiliteitsparticipatie in buurten. Inspirerende praktijkvoorbeelden, Mobiel 21, 2007, p. 16-17.