Mobiliteitsparticipatie in buurten - Good Practices - Lanaken

Projectbeschrijving

In de gemeente Lanaken komen veel trage wegen voor. Veel van die trage wegen zijn in het verleden reeds verdwenen of dreigen in de toekomst te verdwijnen. Nochtans hebben zij een grote meerwaarde op het vlak van milieu en natuur, duurzame mobiliteit, recreatie en erfgoed. Daarom besloot men in Lanaken om werk te maken van een herstelplan van deze trage wegen. Daarbij werd gestreefd naar een zo groot mogelijke inbreng van de buurtbewoners en plaatselijke verenigingen. Hoofddoelstelling van het project was de publieke betrokkenheid bij het gemeentelijk mobiliteitsbeleid te activeren en het gebruik van trage wegen te stimuleren door verschillende sensibilisatieacties.

Het hele project verliep in overleg en met medewerking van de verschillende doelgroepen en gebruikers van trage wegen. Dit brede samenwerkingsverband tussen ambtenaren, schepenen, verenigingen, buurtbewoners en de vzw Trage Wegen, leidde tot een aantal unaniem gedragen conclusies en adviezen. Dit herstelplan voor trage wegen werd voorgelegd aan het schepencollege, dat het voorstel ook bekrachtigde. Verschillende adviezen, zoals het heropenen van een aantal trage wegen, een beter onderhoud, het zoeken van namen voor de trage wegen a.d.h.v. een vertelavond en het voorzien van gepaste naambordjes, werden ondertussen ook uitgevoerd.

Partners

Via het gemeentelijke infoblad werden alle inwoners van de gemeente Lanaken op de hoogte gebracht van het project en werden zij ook uitgenodigd om mee te denken over het tragewegenbeleid in hun gemeente. Daarnaast werden alle verenigingen van Briegden, Veldwezelt en Kesselt persoonlijk aangeschreven. Ook voor de vertelavond werden alle buurtbewoners persoonlijk uitgenodigd. Ten slotte genoten de verschillende stappen van het project telkens de nodige persaandacht.

Middelen

Financieel

In 2006 werd nog geen budget vastgesteld voor de opwaardering van de trage wegen. In de begroting van 2007 is € 25.000 voorzien voor de promotie (opmaak folders en kaart) en het herstel van de trage wegen.

Personeel

In de gemeente werd het project hoofdzakelijk getrokken door de duurzaamheids- en mobiliteitsambtenaar. We kunnen voor de uitvoering van het project ook rekenen op de technische dienst en dienst Toerisme.

Procedure / Aanpak

De vzw Trage Wegen werd o.w.v. hun specifieke ervaring en knowhow gevraagd als projectpartner.

  • FASE 1: afbakening projectgebied
    Het is belangrijk de ideale grootte van een project vast te stellen. In Lanaken werd gekozen voor het netwerk van trage wegen rond 3 dorpskernen.
  • FASE 2: inventarisatie netwerk van trage wegen
    Alle trage wegen werden geïnventariseerd en gecatalogeerd. Er was nood aan een duidelijk overzicht waar er nog trage wegen zouden liggen en in welke toestand ze zijn. Er werd een eerste werkkaart opgesteld.
  • FASE 3: knel- en welpunten verzamelen per trage weg
    Na het inventariseren van alle trage wegen kregen de vertegenwoordigers van verschillende doelgroepen en gebruikers van trage wegen de tijd om per trage weg aan te duiden waarom deze belangrijk is en wat er mogelijk beter en/of anders kan. Ze deden dat tijdens een terreinbezoek waarbij alle informatie genoteerd werd op terreinfi ches. Al deze opmerkingen werden gebundeld in een evaluatiekaart.
  • FASE 4: eerste inspraakronde
    Tijdens de eerste inspraakronde werd de evaluatiekaart voorgelegd aan een breder publiek van bewoners, gebruikers en verenigingen. De bedoeling was de evaluatiekaart te toetsen aan de praktijk. Deze opmerkingen en adviezen werden gebundeld in een evaluatiebundel. Deze bundel werd meegegeven als huiswerk.
  • FASE 5: tweede inspraakronde met conclusies en adviezen
    De bedoeling van de slotvergadering was om per weg een aantal unaniem gedragen conclusies en adviezen te formuleren aan het schepencollege i.v.m. de toekomstige herstelmaatregelen en ontwikkeling van het tragewegennetwerk. Deze adviezen werden aan het schepencollege voorgelegd ter goedkeuring. Deze bundel werd door het schepencollege bekrachtigd. Ook werd het engagement genomen om deze te implementeren in het gemeentelijke beleid.
  • FASE 6: participatieve naamgeving
    In een volgende fase werd tijdens een vertelavond per trage weg gezocht naar historische namen of volksnamen en anekdotes. Op die manier kwam er voor elke trage weg een voorstel voor een nieuwe naam uit de bus. Deze werden gebundeld en samen met hun historische achtergrond voorgelegd aan de gemeenteraad. Na goedkeuring werden ook alle trage wegen voorzien van een gepast tragewegennaambordje. Dit heeft tot gevolg dat de trage wegen veel beter herkend en erkend zullen worden en bovendien komt een stuk erfgoed van Lanaken terug tot leven.
  • FASE 7: bekendmaking en sensibilisatie
    Ten slotte zal de gemeente aan alle gezinnen van Briegden, Veldwezelt en Knesselt een folder met kaart verdelen waarin een overzicht wordt opgenomen van alle trage wegen en hun verrassende troeven.

Evaluatie

Bereikte men een kwalitatief resultaat?

Er is op twee manieren een kwalitatief en duurzaam resultaat bereikt. Vooreerst werd in de praktijk heel wat gerealiseerd: de adviezen die door de werkgroep en de buurtbewoners werden geformuleerd zijn reeds in verregaande mate uitgevoerd. Daarnaast kwam er door het verregaande samenwerkingsverband een breed draagvlak voor het tragewegenbeleid tot stand. Zowel de buurtbewoners als het gemeentebestuur zijn overtuigd van het belang van trage wegen en het feit dat deze beschermd moeten worden.

Werden de verwachtingen van beleid en deelnemers ingelost?

Bij het opstarten van het project werd voorgenomen om eind 2006 het herstelplan defi nitief af te werken, zodat in 2007 met de herstelwerken gestart kon worden. Deze doelstelling werd dan ook behaald.

Is er sprake van reële beleidsbeïnvloeding?

Er is zeker sprake van reële beleidsbeïnvloeding. Het volledige tragewegenbeleid kwam tot stand door een breed samenwerkingsverband met de gebruikers van trage wegen. De adviezen die geformuleerd werden door de betrokken buurtbewoners werden geïntegreerd in het beleid. Het hele proces heeft ook een groot sensibiliserend effect gehad, waardoor nu in de gemeente Lanaken de cultuur leeft dat trage wegen ook in de toekomst behouden moeten blijven.

Zijn de kosten (middelen)/baten (verruiming draagvlak, responsabilisering van de burger) in evenwicht?

Met een vrij beperkt budget heeft men een maximum aan resultaat bereikt. De grootste uitgavenpost was de plaatsing van de naambordjes bij de trage wegen. Met het project heeft men de trage wegen kunnen herwaarderen en onder de aandacht kunnen brengen. Dit werd zeer gewaardeerd door de bewoners en de gebruikers van die trage wegen. Ook over de gehanteerde participatiemethode was er algemene tevredenheid. De betrokkenheid was dan ook zeer groot.

Is er in de wijk een blijvende inspraakstructuur ontstaan of werd de procedure getransponeerd naar andere wijken/buurten?

De gemeente koos voor de dorpskernen van Briegden, Veldwezelt en Kesselt omwille van hun sociaal weefsel. Het verenigingsleven is hier nog sterk aanwezig. Het bestuur was dan ook eensgezind om eerst hier met het participatieproces te starten. Er werd een werkgroep Trage Wegen opgericht die als voornaamste rol heeft de opvolging van het herstelplan.

  • Bron: Mobiliteitsparticipatie in buurten. Inspirerende praktijkvoorbeelden, Mobiel 21, 2007, p. 18-19.