"Prioritair aandacht voor fietsers en voetganger"
Vooral binnen de bebouwde kom zijn kwetsbare weggebruikers in de ongevalstatistieken sterk vertegenwoordigd, maar ook buiten de bebouwde kom stijgt hun relatieve aandeel in vergelijking met tien jaar geleden. “Ze verdienen prioritair aandacht in het beleid”, aldus Pascal Lammar van het Departement MOW.
Pascal Lammar, beleidsmedewerker verkeersveiligheid Departement MOW: “De kwetsbare weggebruikers verdienen prioritair aandacht in het verkeersveiligheidsbeleid.”
Welke opvallende trends ziet u in de ongevallenstatistieken?
“Het aantal verkeersdoden is gelukkig al jaren in een dalende lijn, maar wie de cijfers nauwkeuriger gaat bekijken, merkt duidelijk verschillen. Zo valt het meteen op dat het relatieve aandeel doden bij de categorieën kwetsbare weggebruikers (voetgangers, fietsers, bromfietsers en motorrijders) de laatste twee decennia is toegenomen ten opzichte van het totaal aantal verkeersdoden. Terwijl het aantal verkeersdoden bij auto-inzittenden met ruim driekwart afnam, daalde het aantal verkeersdoden onder kwetsbare weggebruikers iets minder sterk, maar nog met 62 %.”
Wie wordt het meest getroffen?
“Het aantal verkeersslachtoffers bij voetgangers en fietsers is lichtjes toegenomen. Tussen 2000 en 2012 nam het aantal verkeersslachtoffers bij fietsers toe met 3%, en bij voetgangers met 4%. Het aantal doden onder voetgangers en fietsers daalde wel. Uit het voetgangersrapport blijkt ook dat het risico op zware of dodelijke verwondingen voor een voetganger 8,7 keer hoger ligt dan voor een autobestuurder. Hier speelt de minst sterke fysieke bescherming van de voetganger natuurlijk een rol. Als we niet naar het aantal, maar naar het relatieve aandeel binnen de statistieken kijken, zien we dat het aandeel fiets- en voetgangersslachtoffers (binnen alle verkeersslachtoffers) is gestegen van bijna 1/5 naar 1/4.”
Wat met bromfietsers en motorrijders?
“Bij de bromfietsers is er zowel bij de bromfietsers A als B een positieve evolutie. Het aantal verkeersslachtoffers met bromfietsers A kent de grootste daling. Bij de motorrijders valt een positieve evolutie op voor de motorrijders met zwaardere motorfietsen (> 400cc). Dat verklaart de positieve evolutie van de verkeersveiligheid bij de motorrijders. We merken echter geen daling op voor slachtoffers en doden bij motorrijders met lichtere motorfietsen (? 400cc) als we de periode tussen 2000 en 2012 bekijken. Het aantal slachtoffers stijgt in die periode zelfs met circa 40%. Het aantal doden bleef status quo.”
Welke lessen kunnen we trekken?
“Het is duidelijk dat het aantal verkeersslachtoffers en doden bij de kwetsbare weggebruikers niet even snel daalt als bij de autobestuurders. Daarom verdienen deze categorieën prioritair aandacht in het verkeersveiligheidsbeleid, zowel op infrastructureel vlak als op vlak van educatie, sensibilisering en handhaving. Het is belangrijk dat dit op een gecoördineerde manier gebeurt, waarbij de verschillende initiatieven elkaar versterken. Snelheidsbeleid blijft bijvoorbeeld een belangrijk punt. Uit de gedragsmeting van het BIVV blijkt dat zes op tien autobestuurders te snel rijden op wegen met een snelheidslimiet van 50 km/uur. Op wegen met 30 km/uur rijden zelfs 9 op tien autobestuurders te snel als er geen infrastructurele elementen zijn om de snelheid af te remmen. We moeten ernaar streven dat alle weggebruikers niet alleen weten wat verkeersveilig gedrag is, maar dit ook via de juiste attitude in de praktijk brengen. Sommige leeftijdscategorieën zijn ook oververtegenwoordigd in de ongevallenstatistieken. Bijvoorbeeld beginnende fietsers en bromfietsers (maar ook jonge voetgangers) tussen 15 en 19 jaar, 70-plussers bij fietsers of 75-plussers bij voetgangers. Gerichte sensibilisering kan hier helpen. Al merken we bij fietsers ook een toename bij de leeftijdscategorieën ouder dan 25 jaar. Hier volstaat het dus niet langer om alleen de pijlen te richten op jongeren en senioren. Bij fietsers zien we trouwens een grote vertegenwoordiging van ongevallen op kruisingen, wellicht omwille van de vele tegengestelde verkeersbewegingen. Het is belangrijk dat daar bij de wegbeheerders voldoende aandacht voor is. Het vademecum fietsvoorzieningen kan hierbij een leidraad zijn. Het is ook van belang om voldoende aandacht te schenken aan nieuwe ontwikkelingen, zoals het stijgende gebruik van de elektrische fiets, en te werken aan een goede zichtbaarheid voor en van alle weggebruikers.”
Het voetgangersrapport en een analyse van de ongevalstatistieken worden ook voorgesteld op het Congres Verkeersveiligheid van 13 mei in Oostende. Na het congres worden de presentaties online gezet op www.verkeerskunde.be .
De finale rapporten zijn terug te vinden op de website van het Steunpunt Verkeersveiligheid