Mobiliteitsparticipatie in buurten - Good Practices - Rumst

Projectbeschrijving

Terhagen, deelgemeente van Rumst, ligt pal in het midden tussen de autowegen A12 en E19. Tellingen van intercommunale IGEAN en de actiegroep Actief Terhagen wijzen uit dat er zeer veel zwaar en doorgaand verkeer op de hoofdas zit. De aantallen nemen zelfs nog toe. De hoofdas in Terhagen is niet ontworpen om zwaar vrachtverkeer en aangroeiend doorgaand verkeer van de A12 en de E19 op te vangen. Integendeel, in de intergemeentelijke mobiliteitsstudie van de Rupelstreek is Terhagen geselecteerd als ‘scharnierpunt’ waarbij verkeer afkomstig van A12 of E19 terug naar A12 of E19 dient te worden afgeleid en niet via Terhagen mag worden uitgewisseld.

De gemeente wil samen met het buurtcomité een actieplan opmaken met maatregelen om het doorgaand verkeer tegen te gaan en de leefbaarheid in de omgeving te verbeteren. In dit kader dient rekening gehouden te worden met toekomstige ontwikkelingen zoals het doortrekken van de N171 naar Krekelenberg (A12), het realiseren van de Oost-West verbinding (rechtstreekse verbinding A12 – E19) en de inplanting van een shoppingcentrum aan de A12 te Boom.

Partners

Men zocht partners via een brede bekendmakingscampagne en via gerichte uitnodigingen. Zo werd het buurtcomité Actief Terhagen uitgenodigd om deel te nemen aan het project. Op de vergaderingen waren, naast vertegenwoordigers van het lokaal bestuur en de administratie, steeds een tiental bewoners aanwezig.

Middelen

Financieel

De financiële kost van het begeleidingswerk bedraagt ± € 5.000. Dit bedrag werd gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid in het kader van het pilootproject ‘Geknipt Mobiel’. Van de deelnemende gemeente werd maximum € 1.000 gevraagd als fi nanciële tussenkomst.

Personeel

De terreinverkenning, voorbereiding en begeleiding van het proces werd gedaan door Bond Beter Leefmilieu (BBL). Van de gemeente werd wel actieve medewerking gevraagd naar ondersteunend materiaal en logistiek (kaartmateriaal, uitnodigingen versturen, vergaderruimte voorzien…). In Terhagen werd dit opgenomen door de milieuambtenaar.

Tijd

In totaal werden er qua begeleiding 12 werkdagen aan besteed. Het begeleidingstraject zelf liep daarbij van december 2006 tot september 2007.

Procedure / Aanpak

Het gehanteerde stappenplan werd uitgewerkt door Bond Beter Leefmilieu en Mobiel 21 naar aanleiding van het pilootproject ‘Geknipt Mobiel’. Het concrete begeleidingswerk nam Bond Beter Leefmilieu voor zijn rekening.

  • FASE 1: probleemverkenning
    Na een eerste contact met de schepen en de mobiliteitsambtenaar werden documenten, kaarten, fotomateriaal… uitgewisseld om een duidelijk beeld van de wijk te krijgen. BBL deed een terreinverkenning en verzamelde de bevindingen in een presentatie. Deze presentatie laat toe de problematiek helder en duidelijk te schetsen, met visuele ondersteuning. Vooral op bewonersvergaderingen is dit een handig instrument.
  • FASE 2: knelpuntenanalyse
    Aan de startvergadering namen naast de vertegenwoordiging van het lokale bestuur en administratie een tiental leden van het buurtcomité Actief Terhagen deel. De bewoners uit de actiegroep bleken zeer actieve en constructieve gesprekspartners. Hun opgebouwde kennis en ervaring rond de problematiek werd aangesproken en positief aangewend. Tijdens de vergadering werd een degelijke knelpuntenanalyse gemaakt en werden een aantal constructieve voorstellen voor de toekomstige herinrichtingen besproken.
  • FASE 3: actieplan en opvolging
    Tijdens drie opeenvolgende overlegmomenten werd een helder en duidelijk actieplan opgesteld en steeds verder verfi jnd. Elke versie die gemaakt werd, werd ter goedkeuring voorgelegd aan het college en de gemeenteraad. Op deze manier kon men telkens op een zeer concrete basis verder werken. In het actieplan werd gefocust op vijf pijlers. Dit om alle te nemen maatregelen wat te structuren en te schematiseren. Deze 5 pijlers waren:
    • vervoersorganisatie,
    • infrastructuur,
    • preventie en handhaving,
    • informatie,
    • sensibilisatie.
  • FASE 4: bekendmaking en verspreiding (draagvlak)
    Er werd ruim de tijd genomen om de uitkomst van het proces te communiceren naar het ruimere publiek. De knelpuntenanalyse, het actieplan en de conclusies werden voorgesteld aan de inwoners van Terhagen door middel van artikels in de dorps- en streekkranten (themanummers) en een voorstelling op de buurtfeesten. Uiteraard werden opmerkingen en aanbevelingen die via deze weg gehoord werden, genoteerd en opgenomen ter opvolging.

Evaluatie

Bereikte men een kwalitatief resultaat?

Met een knelpuntenanalyse van het geselecteerde projectgebied kwam men tot een actieplan waarin ook de engagementen van alle betrokken werden vastgelegd. Bij de opeenvolgende overlegvergaderingen besprak men via het actieplan ook bestaande voorontwerpen bij geplande infrastructuurwerken. Alle opmerkingen vanuit de overleggroep van het pilootproject ‘Geknipt Mobiel’ koppelde de gemeente terug met het ontwerpbureau. Op die manier werd ook rekening gehouden met de visie van de omwonenden, zodat de kans op een kwalitatieve herinrichting waarmee iedereen tevreden kan zijn, heel wat vergroot.

Werden de verwachtingen van beleid en deelnemers ingelost?

Via ‘Geknipt Mobiel’ kan het beleid een buurtcomité volledig laten participeren bij het zoeken naar een oplossing bij een lokaal mobiliteitsprobleem. De inbreng van (georganiseerde) bewoners is een noodzakelijke voorwaarde bij de uitvoering van Geknipt Mobiel. Op deze manier kan elke geïnteresseerde burger zijn stem laten gelden bij een mogelijke oplossing van een lokaal mobiliteitsprobleem. Het gevolg is ook dat er automatisch ook een draagvlakverbreding ontstaat bij de ruimere bevolking die rechtstreeks betrokken is.

Is er sprake van reële beleidsbeïnvloeding?

Ja, de opmerkingen van buurtbewoners bij voorgestelde ontwerpen werden door het lokaal bestuur teruggekoppeld met de ontwerper.

Zijn de kosten (middelen)/baten (verruiming draagvlak, responsabilisering van de burger) in evenwicht?

Ja, mede omdat dit pilootproject ‘Geknipt Mobiel’ bijna volledig gesubsidieerd wordt door de Vlaamse Overheid, waarmee de lokale besturen maar een forfaitair bedrag van € 1000 incl. BTW dienen te betalen.

Is er in de wijk een blijvende inspraakstructuur ontstaan of werd de procedure getransponeerd naar andere wijken/buurten?

In de wijk waren onder de nieuwe legislatuur al stappen gezet naar een overlegstructuur met de gemeente. Via ‘Geknipt Mobiel’ is de weg open gezet naar een structureel overleg tussen het buurtcomité en de gemeente. Voorlopig is het overlegproces nog niet overgenomen door andere buurtcomités.

  • Bron: Mobiliteitsparticipatie in buurten. Inspirerende praktijkvoorbeelden, Mobiel 21, 2007, p. 22-23.