"De nieuwste verkeersmodellen zijn nog realistischer"

“Met de nieuwste strategische verkeersmodellen kunnen we meer rekening houden met demografische gegevens en regionale verschillen”, zegt René Grispen van het team Verkeersmodellen bij Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW). “Zo kunnen we nog beter de effecten van grote infrastructuurwerken in kaart brengen.”

René Grispen, coördinator doorrekeningen van het team Verkeersmodellen: “Onze data zijn een goede basis voor lokale overheden die een eigen gemeentelijk of stedelijk verkeersmodel willen ontwikkelen.”

Wat is een verkeersmodel?

“Een verkeersmodel wordt gebruikt om de complexe verkeerswereld na te bootsen en inzicht te krijgen in huidige en/of toekomstige verkeersstromen. Een verkeersmodel helpt dus om de effecten van bepaalde maatregelen – infrastructureel, ruimtelijk of beleidsmatig te evalueren en op een wetenschappelijk onderbouwde manier een goede afweging te maken tussen de kosten en de baten.”

Welke soorten verkeersmodellen bestaan er?

“Er bestaan twee soorten verkeersmodellen: dynamische en strategische. Dynamische verkeersmodellen zetten we vooral in om kleinere projecten te evalueren met een beperkter budget. Het gaat om projecten die 6 maanden tot 2 jaar duren om gerealiseerd te worden, zoals de aanleg van een nieuwe rijstrook of de aanpassing van de wegmarkeringen op een snelweg. Strategische verkeersmodellen daarentegen hebben niet alleen een verkeersmodel voor een basistoestand en/of basisjaar, maar ook een referentiescenario voor een toekomstjaar. Deze modellen zetten we in bij grote infrastructuurwerken. Denk aan de Oosterweelverbinding in Antwerpen of de werken aan de ring rond Brussel.”

Sinds deze zomer werken jullie met de vierde generatie strategische verkeersmodellen. Wat is het verschil?

“De nieuwe verkeersmodellen hebben een groter verklarend karakter van het verplaatsingsgedrag. Waar de vorige strategische verkeersmodellen nog gebruik maakten van socio-demografische gegevens op zoneniveau, gaat de nieuwe generatie verkeersmodellen aan de slag met het modelleren van keuzes op individueel niveau door middel van een ‘population simulator’. Dit instrument beschrijft de toestand van een populatie op individueel persoons- en gezinsniveau voor elk jaar vanaf 2017 tot en met 2030. Hierdoor is het mogelijk om tendensen uit gedragsonderzoeken mee te nemen in de modellering. Zo kunnen bepaalde effecten zoals de vergrijzing van de bevolking beter in kaart worden gebracht. Daarnaast is er de mogelijkheid tot het evalueren van complexere maatregelen, zoals een slimme wegenheffing, en zijn de rapportagemogelijkheden een pak uitgebreid.”

Waarvoor kunnen steden en gemeenten bij jullie terecht?

“Om strategische verkeersmodellen in te zetten. Steden en gemeenten kunnen aan ons team doorrekeningen vragen van een aantal varianten of scenario’s voor grote infrastructurele of ruimtelijke projecten. Voorwaarde daarbij is dat een entiteit van de Vlaamse overheid betrokken is bij het planologisch proces. Vragen van individuele gemeenten of steden zijn vaak te kleinschalig om met de strategische verkeersmodellen te evalueren. Maar elke Vlaamse stad of gemeente kan bij ons basisgegevens opvragen waarmee ze zelf analyses kunnen laten uitvoeren. Die basisgegevens kunnen eventueel eerst nog verfijnd worden met eigen data, maar vormen wel al een goed vertrekpunt. Dynamische verkeersmodellen focussen eerder op plaatsen met veel congestie op snel- of ringwegen en zijn dus voor het Agentschap Wegen en Verkeer en Departement Omgeving interessant.”

Zijn jullie ook betrokken bij de opmaak van regionale mobiliteitsplannen in de vervoerregio’s?

“Ja. De regionale strategische verkeersmodellen zetten we vanaf dit najaar in om een beperkt aantal scenario’s van het mobiliteitsplan van iedere vervoerregio te evalueren.”