Doorstroming op twee kruispunten geoptimaliseerd

In Zonhoven werden recent twee opeenvolgende kruispunten heringericht en uitgerust met een nieuwe detectieconfiguratie om de verkeerslichtenregeling te optimaliseren. De doorstroming ter plaatse is sindsdien aanzienlijk verbeterd.

“Men heeft veel minder vaak het gevoel ‘te moeten stoppen voor niets’.” Winfried Casters, AWV.

Ter hoogte van twee kruispunten op de Kempische Steenweg zijn bij een grondige herinrichting onder meer een ventweg, fietspaden en een busstrook aangelegd.
Naar aanleiding van de grondige infrastructuurwerken besliste het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) om de twee kruispunten uit te rusten met nieuwe detectielussen en een nieuwe dynamische verkeerslichtenregeling.
De kruispunten liggen op 280 m afstand van elkaar. Op beide kruispunten samen werden 33 inductielussen geïnstalleerd, waaronder selectieve lussen voor de detectie van het openbaar vervoer. Daardoor kunnen de metingen met een veel grotere precisie uitgevoerd worden en kunnen de groen- en roodfasen verkort of verlengd worden naargelang de verkeersdrukte. Voor het openbaar vervoer verbeterde de doorstroming aanzienlijk dankzij het aanleggen van de busstrook en de manipulatie van de verkeerslichtenregeling ten voordele van het openbaar vervoer. Het kruispunt is bovendien volledig conflictvrij: de rood- en groenfases zijn zo geprogrammeerd dat verkeersstromen elkaar nooit kruisen.

Veel scenario’s

De verkeerlichtenregeling op de kruispunten langs de Kempische Steenweg zorgt ervoor dat verkeersstromen elkaar nooit kruisen voor een optimale veiligheid.

“De vorige verkeerslichtenregeling was verouderd”, zegt Winfried Casters, de verantwoordelijke specialist verkeerskunde van het AWV.
“De verkeerslichten volgden een vaste vooraf geprogrammeerde cyclus die vooral ingesteld was om de spits zo goed mogelijk op te vangen. De rest van de dag werd diezelfde regeling gevolgd. In de vernieuwde regeling passen de lichten zich beter aan de verkeersdrukte aan.

Dat kunnen we doen door veel meer scenario’s te programmeren die op verschillende momenten gedurende de week ingeschakeld worden. Het systeem kiest uit die voorgeschreven scenario’s naargelang de verkeersdrukte die het detecteert. Daardoor kan het systeem ‘slim’ reageren in specifieke situaties. Zo kunnen we nu bijvoorbeeld programmeren dat, indien er geen verkeer is op de linksafbeweging tijdens de daluren, de groenfase met het pijltje naar links overgeslagen wordt. Ook is de interactie tussen de twee kruispunten verbeterd door waar mogelijk voertuigen een korte ‘groene golf’ te geven tussen de twee kruispunten.”

Verzadiging

Het openbaar vervoer krijgt voorrang in de verkeerslichtenregeling. Een selectieve detectielus detecteert de bussen op 150 à 350 meter voor het kruispunt en programmeert een groenfase op het moment dat de bus de stopstreep nadert.

De evaluatie en monitoring ter plaatse toont aan dat de nieuwe verkeerslichtenregeling een gunstige invloed heeft op de doorstroming. Winfried Casters: “Het grootste voordeel voor de weggebruiker is de vermindering van het aantal onnodige roodfases en de verkorting van andere roodfases. Daardoor verkortte de wachttijd op rustige momenten aanzienlijk.

Men krijgt veel minder vaak het gevoel ‘te moeten stoppen voor niets’. Uit ervaring weten we dat de mogelijke tijdswinsten op sommige momenten zeer gunstig zijn, maar jammer genoeg kunnen we dergelijke resultaten niet voor elk project realiseren. Veel hangt bijvoorbeeld af van de verzadigingsgraad van het kruispunt. Hoe zwaarder het kruispunt reeds belast is, hoe minder tijdswinst we meestal kunnen boeken tijdens de drukste momenten van de dag. Of een aangepaste verkeerslichtenregeling de doorstroming al dan niet aanzienlijk verbetert, hangt dus ook van veel externe factoren af. Bovendien is het geen exacte wetenschap. De theorie en de praktijk zijn niet altijd 100% hetzelfde.”

Tijdens dit project kreeg het AWV regelmatig feedback van het gemeentebestuur van Zonhoven. “Zij kennen de locatie het best en hun input werd dan ook zeer gewaardeerd. In enkele gevallen hebben we de programmatie dan ook aangepast.

---

Hoe ging het AWV te werk in dit project?

• Gedurende twee weken voerde het AWV continu tellingen uit op de twee kruispunten.
• De telgegevens werden tot op microniveau geanalyseerd door de specialist verkeerskunde.
• Op basis van die analyses maakte het AWV een nieuw programmatieplan op, gebaseerd op de reële verkeersstromen. Er werden 4 scenario’s geprogrammeerd die op verschillende momenten gedurende de week ingeschakeld worden.
• De nieuwe verkeerslichtenregeling werd ingevoerd in het systeem en getest. Tijdens deze fase was er ook ruimte voor feedback van onder meer het gemeentebestuur van Zonhoven.
• Sommige cycli werden geoptimaliseerd door kleine aanpassingen te doen in de programmering.
• Tot slot deed het AWV een evaluatie op microniveau. Daarin werden onder meer de verliestijden en het aantal (onnodige) stops dat de voertuigen moeten doen van de oude cycli vergeleken met de nieuwe.