Fietsstraat krijgt vorm via ParticiPeer
De stad Peer koos eind 2013 voor een vernieuwende aanpak met het project ‘ParticiPeer’. Een van de belangrijkste engagementen in de beleidsverklaring was het betrekken van de inwoners bij verschillende thema’s en concrete projecten. Burgemeester Steven Matheï licht toe.
“Dankzij het participatieproject rond de fietsstraat waren we nog voor de ontwerpfase samen al een verhaal aan het schrijven.”
Onder het motto ‘ParticiPeer, mijn gedacht!’ worden de inwoners uitgenodigd mee te denken over de toekomst van hun stad. Een project dat zo tot stand kwam, is de nieuwe fietsstraat in het historische stadscentrum.
Hoe werkt ‘ParticiPeer, mijn gedacht?’ concreet?
“We willen als stadsbestuur zoveel mogelijk de één-op-één-dialoog met inwoners benaderen bij het uitstippelen en realiseren van projecten. Via participatieacties stellen we ons open om de ideeën van de burgers te verzamelen. Het is een engagement van twee kanten: het stadsbestuur biedt de kans aan de inwoners, die er alle baat bij hebben om op hun beurt constructief voor de dag te komen. Alleen zo kunnen we projecten nog meer op maat van burgers, buurten of dorpen realiseren. Daarbij houden wij als stadsbestuur in het oog dat de grootste gemene deler gerespecteerd blijft: het algemeen belang Voor het begeleiden van gesprekken zetten we ‘participatiecoaches’ in. Dat zijn gemotiveerde Perenaars die ongebonden, belangeloos en op een neutrale manier de levende link vormen tussen zoveel mogelijk andere Perenaars en het stadsbestuur. Een twintigtal personen tussen 20 en 70 jaar volgen de opleiding tot participatiecoach.”
Hoe verliep het traject naar de nieuwe fietsstraat?
“Er klonken al geruime tijd bekommernissen vanuit verschillende hoeken: ‘de kasseien zijn een probleem voor voetgangers, fietsers en rolstoelgebruikers’, ‘auto’s razen met momenten door het centrum’ en zelfs ‘er is geen plaats voor fietsers in het stadscentrum, tenzij op het voetpad’. De roep om verandering werd steeds groter. Vanuit die bekommernissen stelden we dan als bestuur een aantal streefdoelen voorop: het feit dat we een fietsvriendelijke stad wilden worden, dat het marktplein flexibel kan gebruikt worden, de voetgangersvriendelijkheid, … Daarna zijn we via de participatiewerkgroepen intensief met de burgers en lokale ondernemers gaan praten. Tijdens de werkgroepen werden de behoeften gedetecteerd en werden verschillende mogelijke infrastructurele invullingen besproken. De fietsstraat bleek een uitermate geschikte oplossing binnen de verschillende noden en mogelijkheden. Het is bij de fietsstraat vooral een verstandige keuze geweest om de belangrijkste stakeholders vanaf de start van het traject nauw te betrekken. Nog voor er van een ontwerp sprake was, waren we samen het verhaal aan het schrijven. Qua betrokkenheid kan dat tellen. Daarnaast besteedden we veel aandacht aan voldoende brede communicatie om alle inwoners op de hoogte te houden van de plannen en de vorderingen.”
Welke communicatiemiddelen zetten jullie in als ondersteuning?
“Afhankelijk van de doelstellingen en doelgroepen wordt er steeds een communicatiestrategie op maat uitgezet. Het ParticiPeer-verhaal begint in alle projecten steevast met goed informeren. Zonder juiste info over de inhoud én het proces van een project, is het immers moeilijk om een waardevol gesprek aan te gaan met burgers. Het startkader en de spelregels moeten zeer helder zijn. Dat heeft ook te maken met het managen van verwachtingen. Dromen mag en moet in het beginstadium, maar op een bepaald moment komt de realiteit om de hoek. Die heeft nu eenmaal enkele factoren om mee in rekening te brengen: wetgeving, procedures, budgetten, eigendoms- en beheerrechten, …
Het is steeds onze intentie om de drempel voor de mensen om zelf mee te denken zo laag mogelijk te leggen. Infomomenten waarbij een korte presentatie gevolgd wordt door rondetafelgesprekken, een terreinverkenning te voet, of zelfs een fietstocht, kunnen een goede aanpak zijn. Hoe informeler de sfeer, hoe sneller mensen het achterste van hun tong durven laten zien. Een infomarkt met een drankje erbij, dat kan ook aanslaan. We informeren en prikkelen geregeld via huis-aan-huis-folders, met verwijzing naar onze website voor uitgebreidere info. In een volgende stap willen we graag nog sterker inzetten op digitale participatie. Facebook gebruiken we vooral om een vinger aan de pols te houden. Wat leeft er in Peer? Het is zeker een goed medium om bijvoorbeeld leuke ideeën te verzamelen over iets luchtigere thema’s, vaak in de vrijetijdssfeer. Diepgaandere discussies hebben er weinig zin. Wanneer het die kant op gaat, nodigen we de geëngageerde inwoners liever uit tot een rustig gesprek.”
Waarom kreeg participatie in uw beleid zo’n belangrijke plaats?
“In de eerste plaats willen we Peerse projecten dichter bij de Perenaren brengen. Door openheid te creëren, betrekken we inwoners op een persoonlijke manier bij zaken die ook zeer dicht bij hun leefwereld staan. Met de ideeën en opmerkingen van de mensen die plekken of dienstverlening dagelijks gebruiken, kunnen vernieuwingen of veranderingen alleen maar sterker worden. Daarnaast merken we dat die betrokkenheid ook voor een breder draagvlak zorgt bij projecten in de buurt of het dorp, vooral omdat mensen beter op de hoogte zijn.”
Welke andere mobiliteitsprojecten zullen in uw stad nog op deze participatieve manier benaderd worden?
“Het is voor ons vooral van belang om de inwoners mee te nemen in verhalen van veranderingen. Zo bijvoorbeeld ook bij een veilige kruispuntoplossing op de Peerderbaan N73 in Wijchmaal. Met de input van een grootschalige ParticiPeer-moment met 200 deelnemers onder de arm, gaan we in overleg met het AWV en andere betrokken instanties. We startten onlangs ook het project Route2school samen met IMOB van de UHasselt. Dit brengt fietsknelpunten op schoolroutes in kaart en zoekt naar oplossingen. Daarbij wordt vooral uitgegaan van de kijk van leerlingen en ouders. Zo kunnen we ook stap voor stap samen werk maken van veilige(re) fietsinfrastructuur in heel Peer.”
Het participatietraject rond de fietsstraat van Peer is één van de sessies over burgerparticipatie op het Vlaams Congres Verkeersveiligheid op 20 maart in Brugge. Meer info: www.vlaamscongresverkeersveiligheid.be
Lees meer over participatie
In het Mobiliteitsdecreet van 2009 wordt vooropgesteld dat een gemeente bij de opmaak of herziening van een mobiliteitsplan een participatietraject moet uitdenken. Veel gemeenten maken ook gebruik van dergelijke trajecten bij verkeerskundige infrastructuurprojecten.
Op onze website www.mobielvlaanderen.be/overheden vindt u onder het thema ‘Participatie en inspraak’ nog meer achtergrondinformatie en andere interessante voorbeeldprojecten.
Ook op www.vvsg.be/thema/participatie vindt u meer informatie over beleidsparticipatie van burgers.