"Leren uit verkeersongevallen met SAVE 2.0"

Verkeersgedrag is nog altijd een van de belangrijkste oorzaken van verkeersongevallen. Onder het motto ‘een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen’ wil SAVE 2.0 ongevallenanalyses gebruiken voor lokale preventie. “SAVE 2.0 is een vernieuwde aanpak van het verkeersveiligheidsprobleem”, zegt Helmut Paris van het Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid.

Helmut Paris, Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid: “Met SAVE 2.0 analyseren we met verschillende experten op locatie wat misgelopen is.”

Hoe kunnen wij verkeersgedrag aanpakken?

“Als we onveilig gedrag willen veranderen, moeten we eerst begrijpen hoe dat tot stand komt. Verkeersgedrag is altijd het resultaat van een wisselwerking tussen het individu en de verkeersomgeving. Als er in het verkeer iets misloopt, dan kan dat liggen aan het individu zelf, de omgeving, of aan een gebrek in de wisselwerking tussen beide. Pas wanneer we verkeersonveiligheid begrijpen, kunnen we efficiënte maatregelen bedenken.”

Wat doet SAVE 2.0?

“Een verkeersongeval gebeurt altijd snel en onverwacht, maar is nooit een toeval. Een ongeval wordt altijd veroorzaakt door een samenloop van meerdere, ongunstige omstandigheden die ‘onveiligheid’ creëren. Uit die omstandigheden kunnen we heel veel leren en net dat gebeurt vandaag nog steeds te weinig. Met SAVE 2.0 willen we naar gerichte preventie op basis van een grondige analyse van verkeersongevallen.”

Hoe zie je dat concreet?

“We moeten vanuit verschillende invalshoeken naar een verkeersongeval kijken en er de juiste lessen uit trekken. Infrastructuur, verkeersgedrag, weersomstandigheden, verkeersintensiteit, omgevingsfactoren, … ze hebben allemaal een impact op een ongeval. De bedoeling is om met verschillende experten op locatie te analyseren wat misgelopen is. Via SAVE 2.0 bieden we daar een platform voor. De afgelopen maanden hebben we een pilootproject in Brugge begeleid. Zo hebben we een methodiek ontwikkeld om de analyse van ongevallen te stroomlijnen.”

Wat gebeurt er na de analyse?

“Na de analyse is het belangrijk om zeer gerichte maatregelen te nemen, toegespitst op de locatie en de omstandigheden. Na de analyse van een dodehoekongeval kan je bijvoorbeeld de kinderen van een aanpalende school meenemen naar de plaats van het ongeval en uitleggen wat ze moeten doen om er veiliger te fietsen. Of je kan de ouders erop wijzen dat ze niet te ver voor of achter hun kind moeten fietsen. Ze vormen beter een buffer tussen hun kind en een vrachtwagen, of stoppen beter even en wachten tot de vrachtwagen gepasseerd is. Zo leren kinderen ook dat ze best afstand houden van vrachtwagens.”

Wat is het grootste voordeel van SAVE 2.0?

“Door de problemen vanuit verschillende hoeken te benaderen, zullen de oplossingen breder en duurzamer zijn. Vaak denkt men na een ongeval alleen aan infrastructurele ingrepen en/of voertuigaanpassingen. Maar die laten vaak lang op zich wachten en zijn niet altijd ‘zaligmakend’. En waarom zouden we ondertussen niet aan preventie doen?”

Wat kunnen steden en gemeenten doen?

“Omdat de aanpak van SAVE 2.0 zeer lokaal is, krijgen steden en gemeenten de kans om verkeersveiligheid op de politieke én de maatschappelijke agenda te zetten. Besef wel dat SAVE 2.0 een intensieve samenwerking vraagt. Daarom denk ik eraan om te werken met lokale werkgroepen van verantwoordelijke burgers met nuttige profielen. Maar dat zal de toekomst uitwijzen. In het begin zal ik zelf de werkgroepen begeleiden.”

1. De vrachtwagenchauffeur ziet het kind dat achter zijn vader fietst niet.
2. Ouders weten niet altijd hoe zich veilig te gedragen met een fietsend kind.
3. Ook jongeren weten niet altijd hoe ze veilig in groep kunnen fietsen.
4. Het kind weet niet dat het naar zijn ouder mag roepen als die te ver vooruit fietst.
5. De vrachtwagenchauffeur weet niet dat hij een extra dode hoek creëert door te vroeg af te slaan.
6. Verplichte rij-assistentie in stedelijke omgevingen zou helpen, maar kunnen wij dat ook handhaven?
7. Zijn er onduidelijkheden (risico’s) door de infrastructuur?

Al meer dan 100 SAVE-gemeenten

Verkeerspsycholoog Helmut Paris (Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid) en de vzw Ouders van Verongelukte Kinderen – SAVE zijn de drijvende krachten achter het SAVE-project. Sinds 2011 sporen ze met het SAVE-charter lokale overheden aan om het verkeer veiliger te maken voor kinderen en jongeren. Het charter is een groot succes, al meer dan 100 gemeenten onderschreven het engagement. “Nu is het tijd voor de volgende stap: SAVE 2.0”, aldus Helmut Paris.

SAVE 2.0 is genomineerd voor de Verkeersveiligheidsprijs 2019. De prijs wordt uitgereikt op het Vlaams Congres Verkeersveiligheid op 18 maart.

Meer info op http://save.ovk.be