"Onderzoek Verplaatsingsgedrag vanaf dit jaar uitgebreider"

De resultaten van het Onderzoek Verplaatsingsgedrag (OVG) 5.5 werden eind 2020 gepubliceerd. Waarom en hoe voert de Vlaamse overheid dit onderzoek? An Saye, beleidsmedewerker team duurzame personenmobiliteit van de afdeling Beleid van het Departement MOW, legt uit.

An Saye, Departement MOW: “Het nieuwe OVG 6 zal meer oog hebben voor nieuwe duurzame vervoermodi zoals steps en speedpedelecs.”

Wat is het OVG?

“Het Onderzoek Verplaatsingsgedrag of het OVG wordt gevoerd door de afdeling Beleid van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) en brengt al sinds 1994 het verplaatsings- en mobiliteitsgedrag van de Vlaming in kaart. Daarvoor worden deelnemers bevraagd over verschillende aspecten van hun verplaatsingen: wanneer, waarom, van waar, naar waar, waarmee, hoelang en hoever verplaatsen ze zich? Ook eigenschappen van de gezinnen en personen die een invloed kunnen uitoefenen op hun verplaatsingsgedrag worden verzameld, zoals leeftijd, geslacht, inkomensklasse, autobezit, … Tot en met het Onderzoek Verplaatsingsgedrag (OVG) 3 werd het onderzoek ongeveer om de vijf jaar uitgevoerd. Vanaf OVG 4 werd het veldwerk jaarlijks uitgevoerd gedurende een periode van 5 jaar. OVG 5 is het meest recente Onderzoek Verplaatsingsgedrag. Dat liep van januari 2015 tot januari 2020. Elk jaar werden 1600 personen bevraagd. En elk jaar was er ook een rapportering: het OVG 5.1, OVG 5.2, enzovoort. Het laatste deel van OVG 5 (OVG 5.5), waarbij de enquêtering liep van januari 2019 tot januari 2020, werd in november 2020 gepubliceerd. Dat was het laatste onderzoek voor de coronapandemie.”

Waarom gebeurt dit onderzoek?

“De Vlaamse overheid heeft informatie nodig over de ontwikkelingen in de mobiliteit van de Vlaamse bevolking als basis voor beleidsbeslissingen. Het OVG is daarvoor de belangrijkste gegevensbron. Het OVG heeft ook een belangrijke wetenschappelijke waarde: verschillende overheden, beleidsmakers, wetenschappelijke onderzoeksteams en studiecentra gebruiken de resultaten als input voor hun onderzoek. Tot slot gebruikt het Departement MOW de data uit het OVG om haar verkeers- en vervoersmodellen te voeden.”

Hoe verloopt het onderzoek?

“Tijdens OVG 5 werd 4 keer per jaar een representatieve steekproef getrokken uit het rijksregister. De geselecteerde personen kregen bezoek van een interviewer met drie enquêteformulieren: een gezinsvragenlijst, een personenvragenlijst en een verplaatsingsboekje. De eerste twee vragenlijsten vulden de deelnemer en de interviewer samen in tijdens het eerste bezoek. Het verplaatsingsboekje vulden de deelnemers zelf in op een vooraf bepaalde datum. Nadien kwam de interviewer opnieuw langs en overliep met de deelnemer de ingevulde gegevens. Indien nodig werden ze aangepast en gevalideerd.”

Wanneer vindt het volgende onderzoek plaats?

“Het was de bedoeling om in oktober 2020 te starten, maar corona gooide roet in het eten. Normaal gezien zal het OVG 6 in de loop van 2021 worden opgestart, wanneer de veiligheidsvoorschriften het toelaten.”

Zijn er belangrijke wijzigingen?

“Het OVG 6 zal opnieuw gedurende één jaar uitgevoerd worden. Het aantal deelnemers in Vlaanderen zal vervijfvoudigen naar 8000. Daarnaast zal het Vlaamse Gewest OVG 6 samen met het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest uitvoeren, waardoor ook 8000 Brusselaars deelnemen. Een groter aantal deelnemers vergroot de betrouwbaarheid en maakt diepere analyses en meer gerichte conclusies mogelijk. Het nieuwe OVG zal bovendien meer oog hebben voor nieuwe duurzame vervoermodi, zoals deelsystemen, (elektrische) steps en speedpedelecs. Het veldwerk zal vanaf nu ook meer digitaal verlopen. De deelnemers zullen de enquêtes kunnen invullen op hun PC en zelfs smartphone. Toch blijft een huisbezoek nodig om de deelnemers te motiveren om mee te doen en om uitleg te geven bij het onderzoek en de methodologie. Voorlopig weten we dus nog niet wanneer de dataverzameling kan starten. Zelf ben ik benieuwd naar de resultaten. Tijdens de lockdown hebben we immers massaal de voordelen van de fiets en het wandelen (her-)ontdekt. Het gebruik van deelsystemen, taxi’s en het openbaar vervoer viel dan weer terug.”

Alle analyserapporten, samenvattingen en informatie over de gehanteerde methodologie en data-analyse kan je raadplegen via www.vlaanderen.be/ovg