“Technologie kan veel, maar een menselijke bril blijft nodig”

Het Vlaams Congres Verkeersveiligheid stond helemaal in het teken van innovatie en technologie. Hoe kan technologie ons verkeer veiliger maken? En kunnen lokale besturen er nu al mee aan de slag? Niemand beter om die vragen te beantwoorden dan Tom Brijs, gewoon hoogleraar aan de UHasselt en vicedirecteur van IMOB, Het Instituut voor Mobiliteit.

Welke innovaties zijn er mogelijk op het vlak van verkeersveiligheid?

“Innoveren gebeurt op verschillende manieren. Aan de ene kant is er procesinnovatie. Het doel daarvan is om de doorlooptijd van dossiers in te korten. Zo moet het mogelijk worden om onveilige punten sneller aan te pakken, zonder eindeloos papierwerk of procedures. Anderzijds is er ook technologische innovatie. Daarin onderzoeken we op welke manier we moderne technologieën kunnen inzetten om de verkeersveiligheid te verhogen.”

Wat kan technologie betekenen voor verkeersveiligheid?

“Met IMOB werken we vooral rond beeldherkenningssoftware. Daarmee kunnen we proactief werk maken van verkeersveiligheid. Verkeersveiligheidsonderzoek was tot nu toe heel reactief. We gingen gevaarlijke plekken pas aanpakken nadat er ongevallen gebeurden. Het beleid was vooral gebaseerd op ongevallencijfers. Dat is niet efficiënt en ethisch niet meer te verantwoorden. Beeldherkenningssoftware kan de interactie tussen weggebruikers vastleggen. Zo brengen we gevaarlijke bewegingen en situaties in kaart. Dit leert ons veel over hoe ongevallen tot stand komen en vooral hoe we ze in de toekomst kunnen vermijden.”

Een combinatie van burgerparticipatie, technologie en menselijke expertise is de perfecte cocktail.

Hoe kan dit lokale besturen helpen?

“Technologie automatiseert een groot deel van het verkeersveiligheidsonderzoek. In plaats van menselijke observatoren die manueel alle bewegingen van weggebruikers registreren, werken we met camera’s. Dat is veel sneller, objectiever en vollediger. Alle conflicten op een bepaald punt komen automatisch op een dashboard terecht. Gemeenten krijgen zo een handig overzicht van alle potentieel gevaarlijke punten.”

“Er zijn ook veel mogelijkheden op het vlak van burgerparticipatie en communicatie. Neem nu www.citizens4safety.be. Dat is een digitaal platform, dat in ontwikkeling is, waarop weggebruikers onveilige situaties in hun gemeente kunnen melden. De gemeente kan er dan meteen mee aan de slag. Het platform houdt burgers op de hoogte van wat er met hun melding gebeurt. Heel handig en transparant.”

Waar zie je het meeste toekomst in?

“Een combinatie van burgerparticipatie, technologie en menselijke expertise. Zijn er meldingen of klachten van burgers over een bepaald punt? Dan kan je technologie inschakelen om die meldingen te objectiveren. Een drone of camera brengt snel alle bewegingen op het punt in kaart. Op basis van de metingen krijg je meteen een paar suggesties om het punt veiliger te maken. Maar dan is het nog altijd aan beleidsmakers om de finale beslissing te maken, op basis van expertise en lokale kennis.”

Wat zijn de uitdagingen?

“Beeldherkenningssoftware gaat hand in hand met privacywetgeving. Voor een drone opstijgt, brengen we eerst de buurt op de hoogte. Zo weten ze wat we van plan zijn en waarvoor de beelden gebruikt worden. En voor de beelden online verschijnen, maskeren we de plaatsen die niet relevant zijn voor ons onderzoek, zoals tuinen en huizen. Het is altijd zoeken naar een evenwicht tussen verkeersveiligheid en privacy.”

“Er zijn ook praktische uitdagingen. Drones mogen niet overal vliegen en de batterijduur is beperkt. Op sommige plekken zijn vaste camera’s dus beter geschikt. En ten slotte is ook de interpretatie van de automatisch gedetecteerde conflicten een uitdaging. Een menselijke bril blijft nodig om in te schatten wat de situatie gevaarlijk maakt en wat we eraan kunnen doen.”