Voetgangers voorop

In het Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen 2021-2025 kregen voetgangers een centrale plek naast fietsers. Bart Boucké, teamcoördinator verkeersveiligheid bij het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (DMOW), vertelt waarom ze die plaats verdienen.

Hoe is het gesteld met de verkeersveiligheid van voetgangers in Vlaanderen?

“Er is nog werk aan de winkel. In 2021, bij de opmaak van het Verkeersveiligheidsplan, viel op dat het aandeel voetgangers onder de verkeersdoden en gewonden aan het stijgen was. Op basis van de recentste ongevallendata halen we wel de vooropgestelde streefcijfers, maar die blijven hoog, té hoog. In 2022 waren er 260 verkeersongevallen met zwaargewonde en dode voetgangers. In de eerste helft van dit jaar zijn het er al 125. Dat moet omlaag.”

Wat zijn de grootste knelpunten?

“Vooral de snelheid van het gemotoriseerd verkeer bepaalt of een weg veilig oversteekbaar is of niet. Een aangepast snelheidsregime, waaraan desnoods handhaving wordt gekoppeld, is dan ook noodzakelijk. De meeste ongevallen met voetgangers gebeuren namelijk tijdens het oversteken. Een zebrapad zou in theorie veilig moeten zijn, maar is dat niet altijd. Er zijn ook andere ingrepen die het oversteken veiliger kunnen maken, zoals een middeneiland, een voetpaduitstulping of een doorlopend trottoir.”

“De Vlaamse overheid en steden en gemeenten pakken vaak afzonderlijke knelpunten aan. Toch is een netwerkgerichte aanpak meestal beter. Er moet niet alleen aandacht zijn voor kwaliteitsvolle oversteekplaatsen, maar ook voor veilige en comfortabele voetpaden en looproutes. Alleen zo krijg je de veiligheid voor voetgangers structureel omhoog.”

We streven naar nul ongevallen met zwaargewonde of dode voetgangers tegen 2040.’’

In het Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen 2021-2025 gaat er veel aandacht naar voetgangers. Wat hopen jullie te bereiken?

“We gaan voluit voor Vision Zero. We streven naar nul ongevallen met zwaargewonde of dode voetgangers tegen 2040. Om dat ambitieuze doel te bereiken, werken we met tussentijdse streefcijfers. We mikken op een vierde van het aantal doden en zwaargewonden tegen 2025 in vergelijking met 2019. Tegen 2030 moet dat cijfer gehalveerd zijn.”

“In het Verkeersveiligheidsplan staan 37 maatregelen. Daarvan zijn er verschillende specifiek gericht op voetgangers. Zo stellen we dat de voetganger recht heeft op voldoende, kwalitatieve, veilige en overzichtelijke voetgangersoversteekplaatsen. We hebben ook maatregelen rond gevleugelde zebrapaden, veilige schoolroutes en -omgevingen, snelheidsregimes en nog veel meer. Waarschijnlijk tegen het einde van dit jaar lanceert het Agentschap Wegen en Verkeer het afwegingskader voetgangersoversteekvoorzieningen. Dat helpt lokale besturen om maatregelen om te zetten in doordachte infrastructuur.”

Wat kunnen lokale besturen nog doen?

“Als lokaal bestuur schenk je in je mobiliteitsplan best specifieke aandacht aan voetgangers. Geef ze de ruimte. Denk in voetgangersnetwerken. In zulke netwerken zorg je voor veilige looproutes tussen belangrijke bestemmingen zoals scholen, een bibliotheek of andere ontmoetingsplekken. Zo maak je niet alleen specifieke punten, maar volledige verplaatsingen een stuk veiliger.”