"Kleine maatregelen maken vaak een groot verschil”

Hoe verzoen je natuur met wegen? Het vademecum Natuurtechniek van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) biedt het antwoord. Het staat vol met concrete richtlijnen om de natuur rond weginfrastructuur te beschermen. Marleen Moelants, expert omgeving bij AWV, neemt ons mee doorheen het vademecum. 

Welk doel heeft het vademecum? 

“Het vademecum is een handboek voor planners en ontwerpers van wegen. We willen hen technieken aanreiken om de omgeving beter te integreren bij de aanleg of heraanleg van wegen. Het vademecum gaat dus over het ontwerp van wegen, niet het beheer ervan. We hebben het bijvoorbeeld niet over ecologisch bermbeheer. Wel over hoe je bermen inricht zodat ze een goed ecologisch beheer mogelijk maken en daardoor vlinders en bijen aantrekken.” 

Hoe kwam het tot stand?

“Het is het eerste praktisch handboek over natuur-techniek in Vlaanderen. We gebruikten het Europese handboek Wildlife and Traffic als basis, aangevuld met andere documenten uit binnen- en buitenland. Die werken zijn meestal geschreven door ecologen, wij schrijven meer vanuit het perspectief van de ingenieur. Het vademecum is dus geen puur ecologisch betoog, maar echt een technisch hulpmiddel. Het is een document vol met concrete tips waar je als ingenieur meteen mee aan de slag kan. Het vademecum is ook een levend document. We gaan het regelmatig aanvullen met nieuwe inzichten en ervaringen. Daarom is er ook alleen een digitale versie. We raden iedereen aan om altijd de laatste versie te raadplegen op onze website.” 

Wat is het verschil tussen Vlaanderen en de rest van Europa? 

“Vlaanderen is heel verstedelijkt. Daardoor is onze natuur vrij klein en versnipperd. Wegen hebben dus een enorme impact op de natuurlijke omgeving. Met het centrum van Europa zijn er wel nog wat gelijkenissen. Maar verder naar het oosten of het zuiden zijn de wegen, de fauna en de flora heel verschillend. In andere landen worden bovendien nog meer nieuwe wegen aangelegd. Bij ons ligt de focus meer op de heraanleg van bestaande wegen en fietspaden.” 

Welke technieken kunnen lokale besturen toepassen? 

“Bij natuurtechnieken denken mensen vaak aan grote bouwwerken zoals ecoducten of grote ecotunnels. Maar wij hebben in het vademecum bewust gefocust op kleine, haalbare oplossingen: ecoduikers, kleine ecotunnels, boombruggen ... Dit soort kleine maatregelen maken vaak een groot verschil en zijn heel bruikbaar voor lokale besturen. Voor grote bouwwerken vinden ook aparte studies plaats. Voor de kleine maatregelen ontbreekt momenteel vaak de begeleiding. Daarom is dit vademecum er!” 

Aan de slag met het vademecum? 

Op donderdag 15 juni organiseren de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) en AWV een webinar over het nieuwe vademecum. Schrijf je hier in.

 

De twee delen van het vademecum 

Het vademecum bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over het planproces en neemt je mee doorheen het volledige proces van een infrastructuur-project. Hier staan tips en richtlijnen voor elke stap: van het voortraject, de studie tot het ontwerp en de uitvoering op het terrein. 

Het tweede deel bevat 10 fiches over de verschillende natuurtechnieken. Alle technieken komen aan bod, van algemene maatregelen zoals berminrichting, waterbeheer en weguitrusting (fiche 1 tot 3), natuur onder de weg (fiche 4 en 5), natuur over de weg (fiche 6 tot 8) en geleiding (fiche 9 en 10).