Stad Gent zet in op toegankelijkheid

Stad Gent is niet alleen de winnaar van de vakjuryprijs Meer Mobiele Gemeente/Stad (categorie grote gemeente/stad), maar zij is ook een pionier op vlak van toegankelijkheid. De stad stelde in 2010 als eerste lokale overheid een toegankelijkheidsambtenaar aan. Steven Pauwels, toegankelijkheidsambtenaar: “De grootste uitdaging is toegankelijkheid in de hoofden en processen van andere diensten krijgen. Wijzelf voeren niets uit en zijn aangewezen op andere diensten.”

Hoe zet Stad Gent in op toegankelijkheid?

Steven Pauwels: Mijn collega Bart, architect van opleiding, was de eerste toegankelijkheidsambtenaar. Ik ben er twee jaar geleden bijgekomen als tweede toegankelijkheidsambtenaar via een afgeschermde sollicitatieprocedure voor personen met een arbeidshandicap. Binnen ons team Gelijke Kansen werken we aan integrale toegankelijkheid in de brede zin: infrastructuur, dienstverlening en communicatie.

Kris Helincks: Toegankelijkheid is een overschrijdend aandachtspunt voor het stadsbestuur. Het thema is opgenomen in het huidige bestuursakkoord en is uitgewerkt in meerdere beleidsnota’s. De uitgangspunten voor mobiliteit en openbaar domein zijn o.a. focus op stappen, fietsen en openbaar vervoer, focus op zelfstandigheid, aandacht voor kwaliteit van de volledige keten, en aandacht voor toegankelijkheid als uitgangspunt bij heraanleg. Concrete toepassingen zijn er in het vervoersarmoedeplan en bij elke heraanleg van het openbaar domein, maar ook in de aanstelling van een beleidsmedewerker vervoersarmoede en twee toegankelijkheidsambtenaren. Bovendien ondertekende Stad Gent het Vlaamse charter Masterplan toegankelijke haltes in juli 2021. We zetten nu concrete stappen om de ambitie van het charter te halen.

Wat houdt jouw job in?

Kris: Binnen het Mobiliteitsbedrijf coördineer ik de thema’s voetgangers, kinder- en jongerenmobiliteit, openbaar vervoer, taxiwerking en mobiliteitsarmoede. Ik coördineer de uitvoering van een vijfjarig vervoersarmoedeplan tussen verschillende stadsdiensten en externe partners. Bijna de helft van de acties van het plan focust op het verhogen van de toegankelijkheid bij verplaatsingen voor personen met
verminderde mobiliteit. Daarnaast adviseer ik mee heraanleg-, mobiliteits- en ruimtelijke projecten met speciale aandacht voor toegankelijkheid. Met Steven werk ik nauw samen om binnen en buiten mijn dienst de kennis daarvan te verdiepen en te verankeren.

Steven: Binnen het deel infrastructuur volg ik mobiliteit en openbaar domein op. Ik zit in een rolstoel, dus als ervaringsdeskundige weet ik heel goed waar de drempels en knelpunten zitten in de stad. Zo geef ik
enerzijds (top-down) advies op plannen vanuit het oogpunt Integrale Toegankelijkheid en Universal Design: adviseren vóór de eerste stap. Anderzijds zoeken we oplossingen voor signalen en klachten van burgers (bottom-up). Dit gebeurt heel erg op maat en in gesprek met burgers.

Wat zijn de grootste uitdagingen in jouw job?

Steven: De grootste uitdaging is toegankelijkheid in de hoofden en processen van andere diensten krijgen. Wijzelf voeren niets uit en zijn aangewezen op andere diensten. Daarom ben ik heel blij met de samenwerking met Kris die vanuit het Mobiliteitsbedrijf dezelfde missie heeft. Samen kunnen we tot concrete realisaties komen.

Kris: Klopt. De uitdaging zit ook in het overtuigen van het belang van toegankelijkheid op het moment dat keuzes gemaakt moeten worden in concrete heraanlegdossiers. De ruimte op straat is beperkt. Heel wat
beleidsthema’s staan op de agenda en kunnen botsen: voetgangerscomfort en toegankelijkheid, ontharding, waterafvoer, groengevels, terrassen voor horeca, … Nog een uitdaging, specifiek voor historische steden als Gent, is om de bestaande richtlijnen van toegankelijkheid te kunnen toepassen.
Dat kan vaak niet door plaatsgebrek of een historisch gegroeide inrichting. Dan proberen we met alle partners naar een pragmatische oplossing toe te werken.

Welke tips heb je voor lokale besturen?

Steven: Werk samen met ervaringsdeskundigen of nog beter: betrek hen in het beleid. De standaardnormen en -regels kan iedereen raadplegen en toepassen, maar ervaringsdeskundigen kennen nog beter de noden of komen met verrassende en praktische tips die niet in de boeken staan.

Kris: Werk integrale beleidsnota’s uit met compatibele doelstellingen of duidelijke prioriteitenniveaus over bevoegdheden heen. Als elke dienst eigen doelstellingen heeft, die kunnen botsen, werkt dit vertragend.